၂၀၀၈ ခုႏွစ္၊ ဖဲြ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ အတြင္းက ဥပေဒ အခ်င္းခ်င္း ပဋိပကၡျဖစ္ေနမႈမ်ား (အပိုင္း- ၇)

အခန္း (၉)

ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ျခင္း

လႊတ္ေတာ္မ်ားသို႕ ျပည္သူ႕ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ျခင္း ေခါင္းစဥ္ေအာက္ရွိ္ အေျခခံမူမ်ားပါ ပုဒ္မ ၁၄ တြင္-

“ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္၊ တုိင္းေဒသႀကီးလႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္မ်ားတြင္ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္မ်ားအျဖစ္ ဤဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒအရ သတ္မွတ္သည့္ ဦးေရအတိုင္း တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က အမည္စာရင္းတင္သြင္းသည့္ တပ္မေတာ္သားမ်ားပါ၀င္သည္။”ဟုေဖာ္ျပထားပါသည္။

သို႕ေသာ္ ထိုတပ္မေတာ္သား လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္စပ္ဆုိင္သည့္ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ျခင္းဆုိင္္ရာ ပုဒ္မ တစုံတရာမွ် မပါရွိသည္ကုိ ထူးျခားစြာ ေတြ႕ျမင္ရပါသည္။

လႊတ္ေတာ္ဆိုသည္မွာျပည္သူမ်ားဆႏၵႏွင့္ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ေပးလိုက္သည့္ ျပည္သူ႕ကုိယ္စားလွယ္မ်ား အတြက္သာျဖစ္ရ ပါမည္။ ဒီမိုကေရစီ၏

အဓိပၸါယ္မွာ ျပည္သူ႕အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ျဖစ္ပါသည္။ ျပည္သူ႕ကုိယ္စားလွယ္မ်ားျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ အမည္ စာရင္းတင္သြင္း ခန္႕အပ္ရံုမွ်ျဖင့္ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ ျဖစ္ပိုင္ခြင့္ မရွိပါ။ တပ္မေတာ္သည္လည္း ျပည္သူ႕ကုိယ္စားလွယ္မ်ား ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ျခင္းဆုိင္ရာ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒပါျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားအတိုင္း ႏုိင္ငံသားတိုင္း လိုက္နာၾကရသည့္နည္းတူ လုိက္နာက်င့္သုံးရပါမည္။ မလုိက္နာႏိုင္ပါလွ်င္  “ တပ္မေတာ္သည္ ႏုိင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကုိ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရန္ အဓိကတာ၀န္ရွိသည္။”ဟု ေဖာ္ျပေသာ အေျခခံမူမ်ားပုဒ္မ ၂၀ (စ) ကုိ အထင္အရွား ခ်ိဳးေဖာက္ျခင္းသာ ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ တရားဥပေဒ စုိးမိုးေရးကုိ တရားလက္လြတ္မ်က္ကြယ္ျပဳျခင္းသာ ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။

ျပည္သူ႕ကုိယ္စားလွယ္မ်ား ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ျခင္း ဆုိင္ရာ ပုဒ္မ ၃၉၁ (ခ) တြင္ “ ဆႏၵမဲေပးပုိင္ခြင့္ရွိေသာ ႏုိင္ငံသားႏွင့္ ဥပေဒအရ ဆႏၵမဲေပးပုိင္ခြင့္ရွိသူတုိင္းသည္ ေရြးေကာက္ပြဲတရပ္၌ မဲဆႏၵနယ္တနယ္တြင္ လႊတ္ေတာ္တစ္ရပ္စီအတြက္ ဆႏၵမဲ တစ္မဲ သာေပးပုိင္ခြင့္ရွိသည္။”ဟုေဖာ္ျပခ်က္ကို ႏုိင္ငံသားတုိင္း ဥပေဒအရာတြင္ တန္းတူညီမွ်မႈ ရရွိခံစားထိုက္ပါသည္။ မည္သူတဦးတေယာက္ ကမွ် လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ (၁၆၆) ဦးအတြက္ တဦးတည္းကိုယ္စားလွယ္ခံ၍  ေရြးခ်ယ္ခြင့္ ခန္႕အပ္ပုိင္ခြင့္ မရွိသင့္ပါ။ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ (၁၆၆) ဦးကို ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္မည့္ ျပည္သူလူထု၏ ဆႏၵမဲမ်ားကုိ တဦးတည္းက ေမာင္ပိုင္စီးၿပီး သိမ္းပုိက္ထားရာေရာက္ေနပါသည္။ပုဒ္မ ၃၉၁ ပါမူကုိ တိတိက်က် လက္ခံက်င့္သုံးရပါမည္။

သုိ႕ရာတြင္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒရွိ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ျခင္းဆုိင္္ရာမူႏွင့္ ဆန္႕က်င္စြာ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒ၊ ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒႏွင့္ တိုင္းေဒသႀကီးလႊတ္ေတာ္ သုိ႕မဟုတ္ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒတုိ႕၏ ပုဒ္မ ၂(ဂ) တုိင္း၌ “လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ဆုိသည္မွာ   ဤဥပေဒအရ လႊတ္ေတာ္မ်ားသို႕  ေရြးေကာက္ တင္ေျမွာက္ခံရသူကုိလည္းေကာင္း၊ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒႏွင့္အညီ အမည္စာရင္း တင္သြင္းထား ေသာ တပ္မေတာ္သား လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္မ်ားကိုလည္းေကာင္း ဆုိသည္ ဟု အဓိပၸါယ္သက္ေရာက္ေစရမည္” ဆုိကာ ျပ႒ာန္းထားသည္ကို ေတြ႕ရွိရပါသည္။ ထို႕ျပင္ အခန္း(၈)တုိင္း၌လည္း တပ္မေတာ္သား လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ အခန္းေအာက္က ပုဒ္မ  ၃၁၊ ပုဒ္မ ၃၂ ႏွင့္ ပုဒ္မ ၃၃  တုိင္း ၌ ေဖာ္ျပထားသည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။

သို႕အတြက္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ျခင္း ဥပေဒပုဒ္မ ၃၉၁ ႏွင့္ ဆန္႕က်င္ေနသည့္ အထက္ပါဥပေဒမ်ားတြင္ ပါရွိေနေသာ အခန္း(၈) တခန္းလုံးကို ပယ္ဖ်က္ပစ္သင့္ပါသည္။အထက္ပါ ပုဒ္မ ၂(ဂ) ကုိလည္း ပုဒ္မ ၃၉၁ ႏွင့္ ဆန္႕က်င္ကြဲလြဲေနသျဖင့္ ျပင္ဆင္ပစ္ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။

အေထြေထြျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားတြင္ ပါရွိေသာ ပုဒ္မ ၄၅၃ တြင္“ဤအေျခခံဥပေဒပါ စကားရပ္မ်ားကို အနက္အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆုိရာ တြင္ တည္ဆဲစကားရပ္မ်ား အနက္အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆုိေရးဥပေဒကုိ ကိုးကားရမည္။”ဟု ေဖာ္ျပထားသည့္အတိုင္းသာ အနက္အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆုိရပါမည္။ ၁၉၇၃ ခုႏွစ္၊ စကားရပ္မ်ား အနက္အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆုိေရးဥပေဒ ပုဒ္မ ၂၇ အရ “ ဥပေဒမ်ား၏ အနက္အဓိပၸါယ္္ကို တညီတညြတ္တည္း ျဖစ္ေစရန္ ဖြင့္ဆုိေပးရမည္။” ဟုျပ႒ာန္းထားသည့္အတိုင္း တညီတညြတ္တည္း ဖြင့္ဆိုေပးရပါမည္။ ထုိ႕ေၾကာင့္ ပုဒ္မ ၃၉၁ ႏွင့္ တညီတညြတ္တည္း ျဖစ္ေစရန္ “လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ဆုိသည္မွာ လႊတ္ေတာ္မ်ားသို႕ ျပည္သူ႕ကိုယ္စားလွယ္  မ်ားကုိ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ရာတြင္ က်င့္သုံးသည့္ ပုဒ္မ ၃၉၁ (က) (ခ) (ဂ)တုိ႕ပါ မူအတုိင္း ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ခံရသူကုိ ေခၚသည္။”ဟု ျပင္ဆင္ျ႔ပ႒ာန္းသင့္ပါသည္။

ပုဒ္မ ၃၉၅ တြင္လည္း “ဤဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒပါ ျပ႒ာန္းခ်က္္မ်ားအရေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ျခင္း ဆုိင္ရာ ဥပေဒပါ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားအရေသာ္လည္းေကာင္း၊ အရည္အခ်င္္း ပ်က္ယြင္းသူမဟုတ္ပါက ႏိုင္ငံသားတုိင္းသည္ လႊတ္ေတာ္ တစ္ရပ္ရပ္သုိ႕ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ခံပိုင္ခြင့္ရွိသည္။”ဟု ေဖာ္ျပခ်က္ႏွင့္ ဆန္႕က်င္ေနသည့္ တပ္မေတာ္သား လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စား လွယ္ (၁၆၆)  ဦး၏ ေနရာကို ျပည္သူ႕ကိုယ္စားလွယ္မ်ားျဖင့္ အစားထုိး ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ႏိုင္ရန္ လုိအပ္ပါသည္။

ပုဒ္မ ၄၀၂ တြင္“ ေအာက္ပါကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ႏွင့္ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားသည္ အၿပီးအျပတ္ အတည္ျဖစ္ေစရမည္-

(က) ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ျခင္္းဆုိင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ား၊

(ခ) ေရြးေကာက္ပြဲ ခုံအဖြဲ႕မ်ား၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ား၊ အမိန္႕မ်ား ႏွင့္စပ္လ်ဥ္းသည့္ အယူခံမႈမ်ားႏွင့္ ျပင္ဆင္မႈမ်ား၊

(ဂ) ႏိုင္ငံေရး ပါတီဆုိင္ရာ ဥပေဒအရ ေဆာင္ရြက္ေသာ ကိစၥရပ္မ်ား။ ”

ဟုေဖာ္ျပထားခ်က္တြင္ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ႏွင့္ တုိက္ရုိက္သက္ဆိုင္ေသာ (က) လုပ္ငန္းမ်ားကုိသာ အၿပီးအျပတ္ ေဆာင္ရြက္သင့္ပါသည္။ (ခ)ပါ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ား၊ အယူခံမႈမ်ားႏွင့္ ျပင္ဆင္မႈမ်ားသည္ ပုဒ္မ ၃၂၃ အရ ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာခုံရုံး၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္သည္ အမႈအားလုံးႏွင့္ သက္ဆိုင္ေစရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ပုဒ္မ ၃၂၄ အရ အေျခခံဥပေဒ ဆုိင္ရာခုံရုံး၏  ဆုံးျဖတ္ခ်က္သည္ အၿပီးအျပတ္ အတည္ျဖစ္သည္ ဟုေဖာ္ျပခ်က္ အတိုင္းသာ ျဖစ္သင့္ပါသည္။ ထို႕အတူ (ဂ)ပါ ႏုိင္ငံ ေရး ပါတီဆုိင္ရာ ဥပေဒအရ ေဆာင္ရြက္ေသာ ကိစၥမ်ားကိုလည္း အေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာ ခုံရုံးသို႕ သြားသင့္ဟု စဥ္းစားဆင္ျခင္မိပါသည္။

ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို ဆန္႕က်င္ကြဲလြဲကာ ျပ႒ာန္းလာသည့္ လႊတ္ေတာ္အသီးသီးအတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲ ဆုိင္္ရာဥပေဒ မ်ားကို တုိက္ဆိုင္စစ္ေဆးၿပီး အသစ္ ျပင္ဆင္ျပ႒ာန္းႏိုင္္ရပါမည္။ လက္ေတြ႕လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ အခက္အခဲေပါင္းေျမာက္္ မ်ားစြာႏွင့္ ရင္ဆုိင္ခဲ့ရၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ ဥပမာ ရခုိင္ျပည္နယ္၊ ေမာင္းေတာခရုိင္တြင္ ၂၀၁၀ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ကာလက ပုဒ္မ ၁၄၄ ထုတ္ခဲ့ရသည့္ အျဖစ္မ်ိဳးႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ခဲ့သည္ကို ေအာက္ပါကိုးကားသတင္းအရ သိရွိရပါသည္။

ျဖစ္စဥ္အက်ဥ္းမွာ – ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ႏွင့္ နီးစပ္သူတဦးက ”လြန္ခဲ့တဲ့ စေနေန႕ ညေနပိုင္းမွာ အမ်ိဳးသား ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ေရး ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီက ခေမာင္းဆိပ္ေက်းရြာမွာ မဲဆြယ္စည္းရုံးေနစဥ္ ႀကံ႕ဖြံ႕ပါတီက လာေႏွာင့္ယွက္တဲ့အတြက္ တဖြဲ႕ႏွင့္တဖြဲ႕ အႀကီးအက်ယ္ ရုိက္ပြဲျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေန႕က စၿပီး ခရိုင္ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က ပုဒ္မ ၁၄၄ ထုတ္ၿပီး ၅ ေယာက္ထက္ ပိုမစုရဆုိၿပီး အမိန္႕ထုတ္ထားပါ တယ္။”ဟုေျပာသည္။

တကယ္္တန္း မြတ္ဆလင္လူထု ေထာက္ခံေနတာက အစိုးရနဲ႕ မဆိုင္္တဲ့ အမ်ိဳးသား ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ေရး ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို ႀကံ႕ဖြံ႕ပါတီက သိေနတဲ့အတြက္ ေနရာတုိင္းမွာ လုိက္အေႏွာင့္အယွက္ေပးေနေတာ့ အမ်ိဳးသား ဖြံ႕ၿဖိဳး တုိးတက္ေရးပါတီက ေနာက္ဆုံးမခံမရပ္ႏုိင္္ျဖစ္ၿပီး ခုလိုရုိက္ပြဲ ျဖစ္ပြားတာ ျဖစ္ပါတယ္္” ဟုေျပာသည္။

အနည္းဆုံး ရိုက္ပြဲ ၇ ပြဲခန္႕ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီးျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ ထုိအထဲ ေမာင္းေတာ ေတာင္ပုိင္္းတြင္ ျမင္းလႊတ္ေက်းရြာႏွင့္ သေျပေတာ ေက်းရြာမ်ားတြင္လည္း ရုိက္ပြဲျဖစ္ ပြားခဲ့သည္ဟု သိရသည္။

(၁၀ – ၁၈ – ၂၀၁၀ Nirinjara မွ )

ဦးမ်ိဳး (ဥပေဒ)