၂၀၀၈ ခုႏွစ္၊ ဖဲြ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ အတြင္းက ဥပေဒ အခ်င္းခ်င္း ပဋိပကၡျဖစ္ေနမႈမ်ား (အပိုင္း-၁)

၁၉၄၇ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ ျပ႒ာန္းခဲ့ေသာ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံ ဥပေဒ ပုဒ္မ – ၁၅၁ (၁) တြင္ “တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္၏ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္ကို ရယူေလာက္ေအာင္ ျပည္သူမ်ားအတြက္ အေရးႀကီးသည္ဟူေသာ ဥပေဒေၾကာင္းဆိုင္ရာ ျပႆနာတရပ္ ေပၚေပါက္လာသည္ ဟုေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ေပၚေပါက္ရန္ အေၾကာင္းရွိသည္ ဟုေသာ္လည္းေကာင္း၊ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတသည္ မည္သည့္အခါ၌ မဆုိ ယူဆခဲ့ေသာ္ ထိုျပႆနာကို စဥ္းစားေစရန္ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္သုိ႕ လႊဲအပ္ႏုိင္သည္။ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ ကလည္း ထိုျပႆနာႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ေလ်ာ္ကန္သင့္ျမတ္သည့္ အတိုင္း ၾကားနာ စစ္ေဆးၿပီးေနာက္ သမၼတထံ အစီရင္ခံႏိုင္ရမည္။” ဟု ျပ႒ာန္းထားခ်က္ ရွိခဲ့ဖူးပါသည္။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္သည္လည္း အေျခခံဥပေဒႏွင့္ ဥပေဒမ်ားကို အနက္အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆုိခြင့္ အာဏာ ရွိၿပီး အေျခခံဥပေဒႏွင့္ မညီေသာကိစၥရပ္မ်ား ကုိလည္း အဆုံးအျဖတ္ျပဳႏိုင္ခြင့္ အာဏာရွိပါသည္။

Common Law System (အဂၤလိပ္ဥပေဒစနစ္) စနစ္ကို ျမန္မာႏုိင္ငံကဲ့သုိ႕ မက်င့္သုံးေသာ ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ားက စတင္က်င့္သုံးခဲ့သည့္ ကိုဓဥပေဒ/ ျပ႒ာန္းဥပေဒစနစ္ (Code Law System) သို႕မဟုတ္ – ဆီဗီလ္ဥပေဒစနစ္ (Civil Law System) တြင္မူ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ တရားရုံးမ်ားကို က်င့္သုံး ေဖာ္ေဆာင္ခဲ့သည္ကုိ ေတြ႕ရွိရသည္။ ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ ဟန္း(န္) ကယ္္(လ္)စင္ (၁၈၈၁-၁၉၇၃) ၏မူအရ “ဥပေဒျပဳသူတုိ႕က အေျခခံဥပေဒႏွင့္ မညီေသာ ဥပေဒမ်ား မျပဳလုပ္ၾကရန္ႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္သူတုိ႕ကလည္း အေျခခံ ဥပေဒႏွင့္ ဆန္႕က်င္ေသာ အဆုံးအျဖတ္မ်ား မျပဳလုပ္ၾကရန္” ျဖစ္သည္။ အေျခခံဥပေဒေရးရာ အျငင္းပြားမႈမ်ားကုိ စီရင္ဆုံးျဖတ္ႏုိင္ရန္ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာ တရားရုံးတရုံး သီးျခားဖြဲ႕စည္း တည္ေထာင္၍ အေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာ ပါလီမန္ႏုိင္ငံေရးကုိ တရားစီရင္ေရးနည္းလမ္း (Judicialization  of Constitutional Parliamentary Politics) ျဖင့္ ကယ္လ္စင္က အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့သည္။

၁၉၉၀ ခုလြန္ႏွစ္မ်ားတြင္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ၁၀ ႏုိင္ငံမွ ထိုင္း၊ ကေမၻာဒီးယား၊ အင္ဒိုနီးရွား ႏွင့္ ယေန႔ျမန္မာႏုိင္ငံ တို႕က်င့္သုံးေနၾကသည္ကို ေတြ႕ျမင္ရသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ – ၂၉၃ တြင္ “ႏုိင္ငံေတာ္၏ တရားစီရင္ေရး ဆိုင္ရာရုံးမ်ားကို ေအာက္ပါအတိုင္းဖြဲ႕စည္းသည္။ (ဂ) တြင္ “ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ဆုိင္ရာခုံရုံး။” ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ ပုဒ္မ -၂၉၄ တြင္ “စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ တရားရုံးမ်ားႏွင့္ ႏုိင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာခုံရုံး၏ စီရင္ပုိင္ခြင့္ အာဏာမ်ားကို မထိခိုက္ေစဘဲ ျပည္ေထာင္စု တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္သည္ ႏုိင္ငံေတာ္၏ အျမင့္ဆုံး တရားရုံးျဖစ္သည္။” ဟု ေဖာ္ျပထားသျဖင့္ ျပည္ေထာင္စု တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္သည္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာ ခုံရုံး၏ စီရင္ပုိင္ခြင့္ အာဏာကုိ ထိခိုက္၍ မရေပ။ ခုံရုံး၏ လုပ္ငန္းတာ၀န္မ်ားကို ပုဒ္မ – ၃၂၂  (က) မွ (ဆ) အထိျပ႒ာန္းထားသည္။ ပုဒ္မ – ၃၂၄ တြင္ “ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒဆုိင္ရာ ခုံရုံး၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္သည္ အၿပီးအျပတ္ အတည္ျဖစ္သည္။” ဟု ေဖာ္ျပထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒပါ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားကို အနက္အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုျခင္းႏွင့္ အေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာ အျငင္းပြားမႈ ပဋိပကၡမ်ားကို ခုံရုံး၏ အဆုံးအျဖတ္သည္ အၿပီးအျပတ္ျဖစ္၍ ျပည္ေထာင္စု တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္သုိ႕ သြားခြင့္မရွိေတာ့ပါ။ ဥေရာပ အေျခခံ ဥပေဒဆုိင္ရာ တရားစီရင္ေရးပုံစံသို႕ ေျပာင္းလဲ အေကာင္အထည္ေဖာ္ လ်က္ရွိေၾကာင္း သုံးသပ္ေတြ႕ရွိရပါသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ လက္ရွိက်င့္သုံးေနေသာ ဥပေဒစနစ္မွာ အဂၤလိပ္ရိုးရာ ဥပေဒစနစ္ (Common Law System) ျဖစ္ပါသည္။ ယခု က်င့္သုံးလာသည့္ ျပ႒ာန္းဥပေဒစနစ္ (၀ါ) ဆီဗီလ္ ဥပေဒစနစ္ (Civil Law System) ျဖင့္ ေပါင္းစပ္လုိက္လွ်င္ ကျပား ဥပေဒစနစ္ တရပ္ကုိ ထူေထာင္လာသည္ဟု ဆန္းစစ္ေတြ႕ရွိရပါသည္။ မည္သုိ႕ပင္ဆုိေစ ကုိယ့္ႏုိင္ငံ၏ အမ်ိဳးသားေရး သမိုင္းအစဥ္အလာႏွင့္ ရုိးရာဓေလ့ထုံးတမ္း ဆုိင္ရာ ေလာကပါလ တရားမ်ားကိုေတာ့ ေက်ာ္လြန္၍ ခ်န္လွပ္ထား၍ ရႏုိင္မည္ကား မဟုတ္ပါ။ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ဆုိင္ရာ ခုံရုံးအေနျဖင့္ အမွန္စင္စစ္ ဥပေဒစာသားမ်ားထက္ ဥပေဒ၏ သေဘာထားကို အေလးထားရပါမည္။ အနက္အဓိပၸါယ္ စာသားမ်ားကုိ ေက်ာ္လြန္၍ အျခားအေျခခံမ်ားေပၚတြင္ မွီျငမ္းျပဳၿပီး ဥပေဒ၏ သေဘာထားအမွန္ကို ေဖာ္ထုတ္ရန္ တာ၀န္လည္းရွိပါသည္။

ဥပေဒမ်ား၏ ေခါင္ထိပ္စည္းက အထြတ္ျမတ္ဆုံး ဥပေဒအျဖစ္ ထားရွိသည့္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒသည္ တိက် ျပတ္သားၿပီး ေရွ႕ေနာက္စကားရပ္မ်ား ညီၫြတ္ရွင္းလင္း ရပါမည္။ ပုဒ္မ တခုခ်င္း အခ်ိတ္အဆက္ ညီၫြတ္ရၿပီး ပုဒ္မတစ္ခုကို ေနာက္ပုဒ္မ တစ္ခုက ေခ်ဖ်က္ထားျခင္းမ်ိဳး လုံး၀မပါရွိရပါ။ အတြင္းသေဘာ အႏွစ္သာရျခင္း တထပ္တည္း တူညီရပါသည္။ ဆန္႕က်င္ကြဲလြဲမႈရွိလွ်င္ ကြဲလြဲခ်က္မ်ားထဲမွ ပုဒ္မ တစ္ခုကိုသာ အတည္ယူရမည္ျဖစ္ၿပီး က်န္ပုဒ္မမ်ားကုိ ျပဳျပင္လုိလွ်င္ျပဳျပင္ၿပီး၊ ပယ္ဖ်က္ရန္လုိအပ္လွ်င္ ပယ္ဖ်က္ပစ္ရပါမည္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ အတြင္းတြင္ ဥပေဒအခ်င္းခ်င္း ပဋိပကၡ ျဖစ္ေနသည့္ ပုဒ္မမ်ား အေျမာက္အျမား ပါရွိေနပါသျဖင့္ ၎ကြဲလြဲခ်က္မ်ားကုိ နိဒါန္းမွစ၍ အခန္းအလုိက္ သုံးသပ္ တင္ျပ သြားမည္ျဖစ္ပါသည္။

၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ – ၄၅၃ တြင္ “ဤဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒပါ စကားရပ္မ်ားကို အနက္အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆုိရာတြင္ တည္ဆဲ စကားရပ္မ်ား အနက္အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုေရး ဥပေဒကို ကိုးကားရမည္။” ဟု အတိအလင္း ျပ႒ာန္းထားပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ၁၉၇၃ ခုႏွစ္ စကားရပ္မ်ား အနက္အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုေရး ဥပေဒ General Clauses Act ကုိသာ ကိုးကားရပါမည္။ သုိ႔အတြက္ စကားရပ္မ်ားႏွင့္ စပ္ဆိုင္လွ်င္ စကားရပ္မ်ား အနက္အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုေရး ဥပေဒကို ကိုးကားၿပီး အရွိကုိ အရွိအတုိင္း ဖြင့္ဆိုသုံးသပ္ ဆန္းစစ္ တင္ျပသြား ပါမည္။

အခန္းအလုိက္ သုံးသပ္တင္ျပခ်က္
နိဒါန္း
၂၀၀၈ ခုႏွစ္၊ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ၏ နိဒါန္း တြင္”ျပည္သူလူထု၏ လိုအင္ဆႏၵ ႏွင့္အညီ ပါတီစုံ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ ေစ်းကြက္စီးပြားေရး စနစ္တို႕ကုိ မိမိႏိုင္ငံႏွင့္ လိုက္ေလ်ာညီေထြစြာ ထူေထာင္ႏိုင္ရန္ အတြက္ ႀကိဳးပမ္းတည္ေဆာက္ ေပးခဲ့ေပသည္။” ဟုေဖာ္ျပပါသည္။ ထို႕ျပင္ ”ႏိုင္ငံေတာ္အတြင္း လူမ်ိဳးေရး တန္းတူမႈျဖင့္ စစ္မွန္ေသာ မ်ိဳးခ်စ္ဓါတ္ျဖစ္ သည့္ ျပည္ေထာင္စု စိတ္ဓါတ္ ကိုခုိင္ၿမဲစြာ ေမြးျမဴလ်က္ ထာ၀စဥ္ စည္းလုံးညီညြတ္စြာ အတူတကြ လက္တြဲေနထိုင္ၾကမည္ဟု သႏၷိ႒ာန္ ခ်မွတ္၍ လည္းေကာင္း အတည္ျပဳ ျပ႒ာန္း လိုက္ၾကသည္” ဟုလည္းေဖာ္ျပပါသည္။ ဤနိဒါန္းေဖာ္ျပခ်က္ပါ သေဘာတရားမ်ားႏွင့္ ဥပေဒပါ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားသည္ အေလးအနက္ထား လုိက္နာမႈရွိမရွိ၊ ကိုက္ညီမႈ ရွိမရွိ၊ ထပ္တူက်မႈ ရွိမရွိ ဆန္းစစ္ရန္လိုအပ္ပါသည္။ အခန္း (၁) ႏိုင္ငံေတာ္ အေျခခံမူမ်ားမွ စတင္၍ အစအဆုံး ေကာက္ႏႈတ္ေဖာ္ျပ၍ ဥပေဒေရးရာ သုံးသပ္တင္ျပပါမည္။

အခန္း (၁)
ႏုိင္ငံေတာ္ အေျခခံမူမ်ား။

အေျခခံမူမ်ား ပုဒ္မ – ၆ (စ) “ႏုိင္ငံေတာ္၏ အမ်ိဳးသားႏိုင္ငံေရး ဦးေဆာင္မႈ အခန္းက႑တြင္ တပ္မေတာ္က ပါ၀င္ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ေရးတို႕ကုိ အစဥ္တစိုက္ ဦးတည္သည္။” ဟု ေဖာ္ျပခ်က္ႏွင့္ အေျခခံမူတြင္ ပါရွိေသာ ပုဒ္မ – ၂၆ (က) “ႏိုင္ငံ၀န္ထမ္းမ်ားသည္ ပါတီႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ကင္းရွင္းရမည္။” တို႕သည္ ဆန္႕က်င္ေနေၾကာင္း၊ စကားရပ္ သေဘာထား ကြဲလြဲျခားနားေနေၾကာင္း ျပတ္သားစြာ ေတြ႕ရွိရပါသည္။ တပ္မေတာ္သားမ်ားသည္ ႏိုင္ငံ၀န္ထမ္းျဖစ္ေၾကာင္းကို ဤအေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ – ၂၉၁ တြင္ျပ႒ာန္းထားၿပီးျဖစ္သည္။ အမွန္တကယ္မွာ ပုဒ္မ – ၃၃၉ ပါ “ႏုိင္ငံေတာ္အား ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပ အႏၱရာယ္မ်ားမွ ကာကြယ္ေရးအတြက္ တပ္မေတာ္က ဦးေဆာင္ရမည္။” ဟု ျပ႒ာန္းထားသည္ႏွင့္အညီသာ လုိက္နာေဆာင္႐ြက္ရပါမည္။ အမ်ိဳးသားႏိုင္ငံေရး ဦးေဆာင္မႈ အခန္းက႑တြင္ တပ္မေတာ္က ဦးေဆာင္ခြင့္ကို အေျခခံဥပေဒ သေဘာတရားအရ ခြင့္ျပဳ မထားပါ။ ႏိုင္ငံေရး ဦးေဆာင္မႈကို ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားကသာ ေဆာင္ရြက္ရမည္ျဖစ္ပါသည္။ သုိ႕ျဖစ္ပါ၍ ေဖာ္ျပပါ ပုဒ္မမ်ားကို အေလးထား သည့္အေနျဖင့္ ပုဒ္မ -၂၆ (က) ႏွင့္ ဆန္႕က်င္ေနေသာ ပုဒ္မ – ၆ (စ) ကုိ ပယ္ဖ်က္ပစ္ရပါမည္။

ပုဒ္မ – ၉ (က) တြင္ “ထုိတုိင္းေဒသႀကီး (၇) ခုႏွင့္ ျပည္နယ္ (၇) ျပည္နယ္တုိ႕သည္ အဆင့္အတန္းတူညီ ၾကသည္။” ဟု ေဖာ္ျပခ်က္မွာ မဆလ တပါတီအာဏာရွင္စနစ္က ဗိုလ္ေန၀င္း ျပ႒ာန္းခဲ့ေသာ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ – (၃၁) တြင္ ေဖာ္ျပထားခဲ့သည့္ သေဘာထားႏွင့္ ပုံသဏၭာန္မွာ တထပ္တည္း တူညီေနသည္ကို ထူးထူးကဲကဲေတြ႕ရွိရသည္။ နိဒါန္းတြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ “လူမ်ိဳးေရး တန္းတူမႈျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုစိတ္ဓါတ္” ကို ေဖာ္ေဆာင္ရည္ၫႊန္းႏိုင္ျခင္းမရွိဘဲ တစ္ပါတီ အာဏာရွင္ စနစ္၏ ဖြဲ႕စည္္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒအတုိင္း ဆက္လက္ျပ႒ာန္း ထားသည္ကို ေတြ႕ျမင္ေနရသည္။ ျပန္လည္စိစစ္ ျပင္ဆင္ျပ႒ာန္းရမည့္ ပုဒ္မျဖစ္ေနေၾကာင္းေတြ႕ရွိရပါသည္။ ထို႕ျပင္ ပုဒ္မ – ၅၆ တြင္ ပါရွိေသာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ တုိင္း တစ္တိုင္း ႏွင့္ ကိုယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသ ၅ ေဒသတို႕ကို ပုဒ္မ – ၉ တြင္ တဆက္တည္း ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားသည္ကုိ မေတြ႕ရပါ။ ဤပုဒ္မ ျပ႒ာန္းခ်က္တြင္ ခ်န္လွပ္ထားမႈသည္ သီးျခားကန္႕၍ ခြဲျခားလုိက္သည့္ သေဘာထားကုိ ေဖာ္ျပရာေရာက္ေစပါသည္။ ဥပေဒ၏ အားနည္းခ်က္ေၾကာင့္ အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစ သည့္ ျပည္တြင္းစစ္မွ ေရွာင္ရွားသင့္ပါသည္။ တုိင္းရင္းသား လူမ်ိဳးေပါင္းစုံ ပါ၀င္သည့္ ၂၁ ရာစု ပင္လုံညီလာခံအသစ္ျဖင့္သာ လူမ်ိဳးေရး တန္းတူမႈ ရွိသည့္ ျပည္ေထာင္စု စစ္စစ္ကုိ ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ပါမည္။ သုိ႕ျဖစ္ပါ၍ ဤပုဒ္မ သည္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ပစ္ရမည့္ ပုဒ္မစာရင္းတြင္ ထည့္သြင္းထားသင့္ပါသည္။

ပုဒ္မ – ၁၄ တြင္ “ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္၊ တိုင္းေဒသႀကီး လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္မ်ားတြင္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအျဖစ္ ဤဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒအရ သတ္မွတ္သည့္ ဦးေရအတုိင္း တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္က အမည္စာရင္း တင္သြင္းသည့္ တပ္မေတာ္သားမ်ား ပါ၀င္သည္။” ဟု အေျခခံမူတြင္ ေဖာ္ျပလာသည္။ တဆက္တည္း ေလ့လာရမည့္ ပုဒ္မမ်ားမွာ ေအာက္ပါတို႕ပါ၀င္သည္။ ဥပေဒျပဳေရး၊ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ ဖြဲ႕စည္းျခင္း ပုဒ္မ – ၇၄ (က) တြင္ “ပုဒ္မ – ၁၀၉ (ခ) အရ “တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္က ဥပေဒႏွင့္အညီ အမည္စာရင္း တင္သြင္းသည့္ ၁၁၀ ဦးထက္မပိုေသာ တပ္မေတာ္သား ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ႏွင့္ ပုဒ္မ – ၁၄၁ (ခ) အရ “တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္က ဥပေဒႏွင့္အညီ အမည္စာရင္း တင္သြင္းသည့္ တပ္မေတာ္သား အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ၅၆ ဦး။ စုစုေပါင္း တပ္မေတာ္သား လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ ၁၆၆ ဦး ပါ၀င္သည္ဟု အတိအက်ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ဤသို႕ဆိုလွ်င္ အေျခခံမူတြင္ေဖာ္ျပထားေသာ ပုဒ္မ -၂၁ (က) “ႏုိင္ငံသားတုိင္းသည္ ဤဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒတြင္ သတ္မွတ္ထားသည့္ တန္းတူညီမွ်မႈ အခြင့္အေရး၊ လြတ္လပ္မႈ အခြင့္အေရး၊ တရားမွ်တမႈ အခြင့္အေရးတို႕ ခံစားခြင့္ရွိသည္။” ႏွင့္ ပုဒ္မ – ၃၈ (က) “ႏုိင္ငံသားတိုင္းသည္ ဥပေဒႏွင့္ အညီ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခြင့္ႏွင့္ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ ခံပိုင္ခြင့္ရွိသည္။” ဆုိေသာ ပုဒ္မႏွစ္ခုႏွင့္ ေျဖာင့္ေျဖာင့္ႀကီး ဆန္႕က်င္ေနေၾကာင္း အထင္အရွားေတြ႕ရပါသည္။ ထို႕ျပင္ လႊတ္ေတာ္မ်ားသို႕ ျပည္သူ႕ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ေရြးေကာက္တင္ ေျမႇာက္ျခင္း ပုဒ္မ – ၃၉၁ (ခ) “ဆႏၵမဲေပးပုိင္ခြင့္ရွိေသာ ႏုိင္ငံသားႏွင့္ ဥပေဒအရ ဆႏၵမဲေပးခြင့္ရွိသူတုိင္းသည္ ေရြးေကာက္ပြဲ တစ္ရပ္၌ မဲဆႏၵနယ္တစ္နယ္တြင္ လႊတ္ေတာ္ တစ္ရပ္စီအတြက္ ဆႏၵမဲ တစ္မဲသာ ေပးပိုင္ခြင့္ရွိသည္။” ဟူေသာ လူတစ္ကိုယ္မဲတစ္ျပား အေျခခံဒီမုိကေရစီမူကုိ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႈးႀကီးတစ္ဦးတည္းက လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ ၁၆၆ ဦးခန္႕အပ္ျခင္းျဖင့္ ဆန္႔က်င္ ခ်ဳိးေဖာက္ထားသည္ကုိ ေတြ႕ရွိရပါသည္။ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံမူ၌ပင္လွ်င္ ဒီမိုကေရစီမူမ်ားဆုိင္ရာ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားကို ေဖာက္ဖ်က္က်ဴးလြန္ထားသည္ဆုိလွ်င္ တရားဥပေဒစုိးမိုးေရးကို အဘယ္ပုံ အဘယ္နည္းျဖင့္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ႏုိင္ပါအံ့နည္း။ ဒီမိုကေရစီ မူဆိုင္ရာပုဒ္မမ်ားကို လုိက္နာရမည္ျဖစ္ၿပီး ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ခန္႕အပ္ျခင္းဆုိင္ရာ ပုဒ္မမ်ားအားလုံးကို ပယ္ဖ်က္ပစ္ရပါမည္။ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကိုထိန္းသိမ္းရန္ စစ္အစုိးရ တရပ္တည္ရွိေန ေသးသည္ကုိ ဤပုဒ္မမ်ားက ေဖာ္ညြန္းေနပါသျဖင့္ အရပ္သားအစိုးရ တရပ္ကုိ တည္ေဆာက္လုိပါက ဤပုဒ္မမ်ားကို မျဖစ္မေန ဖ်က္သိမ္းပစ္ရ ပါလိမ့္ မည္။

ပုဒ္မ – ၄ တြင္ “ႏုိင္ငံေတာ္၏ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာသည္ ႏုိင္ငံသားမ်ားထံမွဆင္းသက္ၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္ တစ္၀န္းလုံး၌ တည္သည္။” ဟု ျပ႒ာန္းခ်က္အတိုင္းသာ ျဖစ္သင့္ပါသည္။ တပ္မေတာ္က ဆင္းသက္ၿပီး ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ေပၚတြင္တည္သည္ဟု ဆုိပါက ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကုိယ္၌က စစ္အုပ္စုလက္စြဲ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ က်မ္းႀကီး တစ္ေစာင္ ျဖစ္သြားပါလိမ့္မည္။ စစ္အာဏာရွင္ စနစ္ႏွင့္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္က ႏိုင္ငံေတာ္တုိင္း က်ဆုံးတတ္သည္ကုိ သင္ခန္းစာယူတတ္ရပါမည္။ ဒီမိုကေရစီ စနစ္ႏွင့္ ျပဒါး တစ္လမ္း သံတစ္လမ္းျဖစ္ေန သည္ကို ခြဲျခားရႈျမင္ရပါမည္။

စီးပြားေရးအရ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ကို ေဖာ္ၫႊန္းသည့္ ပုဒ္မ – ၃၆ (ခ) တြင္ “ႏိုင္ငံေတာ္သည္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ တရားသျဖင့္ယွဥ္ၿပိဳင္ျခင္းကုိ ပ်က္ျပားေစရန္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္က ျဖစ္ေစ၊ အစုအဖြဲ႕က ျဖစ္ေစ၊ လက္၀ါး ႀကီးအုပ္ေဆာင္ရြက္မႈ သုိ႕မဟုတ္ ေစ်းကစားမႈျပဳျခင္းျဖင့္ အမ်ားျပည္သူတို႕၏ အက်ိဳးစီးပြားကို ထိခိုက္နစ္နာေစျခင္းမွ တားဆီးကာကြယ္မည္။” ဟူေသာ ျပ႒ာန္းခ်က္ကို တိတိက်က် လုိက္နာရပါမည္။ ထို႕ျပင္ ပုဒ္မ – ၃၆ (ဃ) တြင္ “စီးပြားေရးဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ားကို ႏိုင္ငံပုိင္သိမ္းယူျခင္း မျပဳ” ဟု ပါရွိသည့္အတုိင္း ဦးသိန္းစိန္ ႀကံ့ဖြံ႕အစိုးရက စံျပလုိက္နာ က်င့္သုံးရပါမည္။ သို႕ေသာ္လည္း ပုဒ္မ ၃၇ (ခ) တြင္ “ႏိုင္ငံေတာ္သည္ ႏိုင္ငံပုိင္သယံဇာတမ်ားအား စီးပြားေရး အင္အားစု မ်ားက ထုတ္ယူသုံးစြဲျခင္းကို ကြပ္ကဲ ႀကီးၾကပ္ႏိုင္ရန္ လိုအပ္သည့္ ဥပေဒ ျပ႒ာန္းရမည္။” ဟု ေဖာ္ျပထားျပန္သည္။ ၎ဥပေဒကုိ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ရန္ ႏိုင္ငံေတာ္ပုိင္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား ဥပေဒႏွင့္ ေျမလြတ္ ေျမလပ္ႏွင့္ ေျမရုိင္းမ်ား စီမံခန္႕ခြဲေရး ဥပေဒကဲ့သုိ႕ေသာ ဥပေဒမ်ားကို ျပ႒ာန္း၍ ပုဒ္မ – ၃၆ (ခ) ႏွင့္ (ဃ) တို႕ကုိ ဆန္႕က်င္ၿပီး ျပ႒ာန္းလုိက္ သည္ကုိ ေတြ႕ရွိရပါသည္။ စီးပြားေရးဆုိင္ရာ အေျခခံမူမ်ားႏွင့္ ကြဲလြဲဆန္႕က်င္စြာ ျပ႒ာန္းထားသည့္အျပင္ အစိုးရ အာဏာပုိင္မ်ားက မူႏွင့္ဆန္႕က်င္စြာ က်ဴးလြန္ေဖာက္ဖ်က္ ထားသည့္ အမႈေပါင္း ေျမာက္မ်ားစြာလည္း ေပၚေပါက္လွ်က္ရွိပါသည္။ ၎တုိ႔ကုိ စုံစမ္းစစ္ေဆးၿပီး ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က ျပ႒ာန္းလာသည့္ အဆိုပါ ဥပေဒမ်ား ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ျပ႒ာန္းသင့္ပါသည္။

ပုဒ္မ – ၃၇ (ဂ) တြင္ “ပစၥည္းပုိင္ဆုိင္ခြင့္၊ အေမြဆက္ခံခြင့္၊ ကုိယ္ပုိင္လုပ္ပိုင္ခြင့္၊ တီထြင္ခြင့္ႏွင့္ မူပုိင္ခြင့္တို႕ကို ဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္ႏွင့္ အညီခြင့္ျပဳရမည္။” ဟု ေယဘူယ် ေဖာ္ျပ ခ်က္ကိုေတြ႕ ရပါသည္။ ၎အခြင့္အေရးမ်ားအတြက္ တိက်သည့္ သီးသန္႕ဥပေဒတစ္ခုစီ ျပ႒ာန္းေပးရန္ လုိအပ္ပါသည္။ အေျခခံမူ၏ အဓိက လုိအပ္ခ်က္ မ်ားကို ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္ မည့္ ပုဒ္မမ်ားကိုသာ ဤအခန္းတြင္ ထည့္သြင္းရန္ လုိအပ္ပါသည္။

ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္တစ္ဦးတည္း၏ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားကို ေဖာ္ျပထားေသာ ပုဒ္မအေျမာက္အမ်ားကို တပ္မေတာ္ အခန္းတြင္သာ ေဖာ္ျပသင့္ပါသည္။ ဤအခန္းတြင္ မေဖာ္ျပသင့္ပါ။
ဤအခန္း ပုဒ္မ ၁ – မွ ပုဒ္မ ၄၈ အထိ မူမ်ားတြင္ ထပ္မံျဖည့္ရမည့္၊ ပယ္ဖ်က္ရမည့္ ပုဒ္မမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ လႊတ္ေတာ္အတြင္းတြင္ ေျဖရွင္း႐ုံျဖင့္ မေျပလည္ႏုိင္ေတာ့ပါ။ လႊတ္ေတာ္ျပင္ပ ၂၁ ရာစု ပင္လုံ ညီလာခံ အသစ္ျဖင့္သာ စစ္မွန္သည့္ မူမ်ားကို ခ်မွတ္ႏုိင္ ျဖည့္ဆည္းႏုိင္မည္ ျဖစ္ပါေၾကာင္း သုံးသပ္ေတြ႕ရွိရပါသည္။

ဦးမ်ဳိး (ဥပေဒ)