၂၀၀၈ ခုႏွစ္၊ ဖဲြ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ အတြင္းက ဥပေဒ အခ်င္းခ်င္း ပဋိပကၡျဖစ္ေနမႈမ်ား (အပိုင္း- ၈)

အခန္း (၁၀)
ႏုိင္ငံေရး ပါတီမ်ား

ႏိုင္ငံေရးပါတီတရပ္သည္ မိမိ၏ႏုိင္္ငံေရးဦးတည္ခ်က္ကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ရန္ ဦးစြာပထမ ပါတီမွတ္ပုံတင္ရပါသည္။ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ား မွတ္ပုံတင္ျခင္း ဥပေဒကိုိ  န အ ဖ ဥပေဒ  အမွတ္ ၂/ ၂၀၁၀ ျဖင့္၂၀၁၀ ျပည္ႏွစ္ မတ္လ ၈ ရက္ေန႕က ျပ႒ာန္း ခဲ့ပါသည္။ ဤဥပေဒသည္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ  ၄၀၉ အရ ျပ႒ာန္းျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ပုဒ္မ ၄၀၈ တြင္ “ႏုိင္ငံေရး ပါတီတရပ္ရပ္သည္ ပုဒ္မ ၄၀၇ ပါ ျပ႒ာန္းခ်က္ တရပ္ရပ္ႏွင့္ ၿငိစြန္းေၾကာင္း မွတ္ပုံတင္ခြင့္ ေပးႏုိင္ေသာအဖြဲ႕အစည္းက ေတြ႕ရွိလွ်င္ ႏုိင္ငံေရးပါတီအျဖစ္ မွတ္ပုံတင္ထားျခင္းကုိ ပယ္ဖ်က္ရမည္။”ဟုပါရွိပါသည္။

မွတ္ပုံတင္ခြင့္ေပးႏုိင္ေသာ အဖြဲ႕အစည္းဆုိသည္မွာ ပုဒ္မ ၄၀၂  တြင္ “ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ႏွင့္ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားသည္ အၿပီးအျပတ္ အတည္ျဖစ္ေစရမည္။ ေဖၚျပထားၿပီး ၄၀၂(ဂ) တြင္ “ႏုိင္ငံေရးပါတီဆုိင္ရာ ဥပေဒအရ ေဆာင္ရြက္ေသာ ကိစၥရပ္မ်ား” ဟု ျပ႒ာန္းထားပါသည္။ သင့္ေတာ္မွန္ကန္မႈ ရွိမရွိကုိ ခ်င့္ခ်ိန္ရန္လုိပါသည္။ ဥပေဒအရ ေဆာင္ရြက္ေသာ ကိစၥရပ္မွန္သမွ်သည္ ဥပေဒဆုိင္ရာ အျငင္းပြားမႈမ်ားသာ ျဖစ္ဖြယ္ရာရွိသျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ဆိုင္ရာခုံရုံး၏  အဆုံးအျဖတ္သည္သာ ပုဒ္မ ၃၂၄ အရ အၿပီးအျပတ္ျဖစ္သင့္သည္ဟု စဥ္စားဆင္ျခင္မိပါသည္။
ႏိုင္ငံေရး ပါတီတရပ္ရပ္သည္  ပါတီအျဖစ္ ဆက္လက္ ရပ္တည္ပုိင္ခြင့္ မရွိလွ်င္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မတရားသင္း အျဖစ္ ေၾကညာျခင္း ခံခဲ့ရလွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း တည္ဆဲဥပေဒမ်ားအရ မဆန္႕က်င္လွ်င္ ပါတီရပ္တည္ပိုင္ခြင့္ကုိ အေျခအေနအခ်ိန္ အခါအေလွ်ာက္ ခြင့္ျပဳသင့္ပါသည္။ ၂၀၀၈ ခုနွစ္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၆(က) တြင္ ”ႏုိင္ငံေတာ္သည္ စစ္မွန္၍ စည္းကမ္း ျပည့္၀ေသာ ပါတီစုံဒီမိုကေရစီစနစ္ ထြန္းကားေရးကုိ အစဥ္တစုိက္ဦးတည္သည္။”ဟု ျပ႒ာန္းခ်က္အတုိင္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ရ ပါမည္။ ျပည္တြင္းစစ္ရပ္စဲေရး၊ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးႏွင့္ တုိင္းျပည္ေအးခ်မ္းသာယာဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးတုိ႕သည္ တဆက္ တည္း ေတာက္ေလ်ာက္ တန္းတန္းမတ္မတ္ လုပ္ေဆာင္ရမည့္ လုပ္ငန္းမ်ားျဖစ္သည္ႏွင့္အညီ ႏုိင္ငံေရးပါတီအားလုံးကို ပါတီစုံ ပါ၀င္ လာႏိုင္ေရးအတြက္ လမ္းဖြင့္ေပးရပါမည္။
ပုဒ္မ  ၄၀၇ (က) (ခ) တြင္ ” ႏုိင္ငံေရးပါတီ တရပ္ရပ္သည္ ေအာက္ပါအေၾကာင္း တစ္ခုခုႏွင့္ ၿငိစြန္းလွ်င္ ဆက္လက္ရပ္တည္ပုိင္ခြင့္ မရွိေစရ-
(က) တည္ဆဲဥပေဒအရ မတရားအသင္း အျဖစ္ေၾကညာခံရျခင္း
(ခ) ႏုိင္္ငံေတာ္အား လက္နက္စြဲကိုင္၍ ေတာ္လွန္ပုန္ကန္ေနေသာ ေသာင္းက်န္းသူ အဖြဲ႕အစည္း သို႕မဟုတ္ အၾကမ္း ဖက္လုပ္ ရပ္မ်ားကို က်ဴးလြန္သည္ဟု ႏုိင္ငံေတာ္က သတ္မွတ္ေသာ အဖြဲ႕အစည္းႏွင့္ ပုဂၢိဳလ္မ်ား သုိ႕မဟုတ္ မတရား အသင္းအျဖစ္ ေၾကညာခံထားရေသာ အဖြဲ႕အစည္းႏွင့္ တိုက္ရုိက္ျဖစ္ေစ၊ သြယ္၀ုိက္၍ျဖစ္ေစ ဆက္သြယ္ျခင္း သို႕မဟုတ္ အားေပးကူညီျခင္း” ဟုျပ႒ာန္းထားပါသည္။
ဤအခ်က္မွာ သဘာ၀က်သည္ဟု ယူဆပါသည္။သို႕ေသာ္  အမ်ိဳးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ေအာက္တြင္ သက္ဆိုင္ရာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ညွိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္လိုက္ျခင္းအားျဖင့္ ၿငိစြန္းေနသည္ဆိုေသာ ကိစၥရပ္မ်ားမွာ ေျပလည္ရွင္းလင္းသြား ႏိုင္သည္ဟု ယူဆပါသည္။ဤအခ်က္ကိုေလးနက္သြားေစရန္ ေအာက္ပါသတင္းေကာက္ႏႈတ္ခ်က္ကို  ေလ့လာၾကည့္ႏိုင္ပါသည္။
အေရးေပၚစီမံမႈဥပေဒႏွင့္ မတရားအသင္းဥပေဒမ်ားျပင္ဆင္ရန္ လႊတ္ေတာ္အတည္ျပဳ
ေနျပည္ေတာ္၊ ဇူလိုင္ ၁၇
အေရးေပၚစီမံမႈဥပေဒအား တလြဲအသံုးျပဳ၍ အတုိက္အခံႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားအား အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳး ရွာ၍ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္း ခဲ့ျခင္း၊ ေခတ္ကာလအေျခအေနႏွင့္ လိုက္ေလ်ာညီေထြမႈမရွိျခင္း၊ မတရားအသင္းဥပေဒ ျဖင့္ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ခံခဲ့ရသူမ်ားတြင္ အမ်ား စုမွာ စစ္ေဘးသင့္ေဒသမ်ားတြင္ေနထိုင္ၾကေသာ ေတာသူေတာင္သားမ်ားျဖစ္ေနျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ယင္းဥပေဒ႐ုပ္သိမ္းရန္လိုအပ္လ်က္ရွိ ေၾကာင္း ဦးသိန္းၫြန္႔က အဆိုတင္သြင္း ေဆြးေႏြးခဲ့သည္။
အေရးေပၚစီမံမႈဥပေဒကို ၅ – ည လို႔ လူသိမ်ားပါတယ္။ မတရားအသင္း ဥပေဒက ၁၇/၁ ၊ ၁၇/၂ ပါ။ မတရားအသင္း ေၾကညာခံရတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းက ပုဂၢိဳလ္ေတြေတာင္လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြျဖစ္ေနၾကပါၿပီ ဟု တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေနတစ္ဦးက ဆိုသည္။
(The Voice Weekly / Monday / July 23 – 29 2012 / page No. 22)
မတရားသင္း ဥပေဒမွာ တုိင္းျပည္မလြတ္ေျမာက္မီက ၁၉၀၆ ခုႏွစ္က ကိုလိုနီ နယ္ခ်ဲ႕ အဂၤလိပ္က ျပ႒ာန္းခဲ့သည့္ ဥပေဒ ျဖစ္ပါသည္။ လြတ္လပ္သည့္ ျမန္မာႏိုင္္ငံ၏ ဂုဏ္သိကၡာႏွင့္ လုံး၀ဟပ္စပ္သည့္ အရာမဟုတ္ပါ။ ကိုယ့္ႏုိင္ငံအေနျဖင့္ ကိုယ့္ဥပေဒကို ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္က မတရားအသင္းဆုိင္ရာ ဥပေဒကို ျပ႒ာန္းႏုိင္ရပါမည္။ ၁၉၀၆ ခုႏွစ္ ကိုလိုနီဥပေဒကို လုံး၀(လုံး၀) ပယ္ဖ်က္ သင့္ပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ တုိင္းျပည္ၿငိမ္းခ်မ္း သာယာသည့္ အေနအထား ေရာက္ရွိရန္သြားရာလမ္းတြင္ ခလုတ္ကန္သင္း ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ တရားသည့္ အသင္းအဖြဲ႕အစည္းမ်ား ျဖစ္တည္လာႏိုင္ရန္ က်ိဳးပမ္းေနေသာေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ပါ သည္။
တခ်ိန္က မတရားအသင္းေၾကညာျခင္းခံခဲ့ရေသာ ယခုၿငိမ္းခ်မ္းေရးအဖြဲ႕အစည္း အားလုံး ႏွင့္ ပါတီအဖြဲ႕အစည္းအားလုံးကို မတရားအသင္း ေၾကညာျခင္းမွ တရား၀င္ ပယ္ဖ်က္္ႏိုင္ပါမွ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး ေအာင္ျမင္ႏုိင္ပါမည္။
သုိ႕အတြက္ ဦးစြာပထမ ပုဒ္မ ၂၀၄ (ခ) တြင္“ ႏုိင္ငံေတာ္ သမၼတသည္- အမ်ိဳးသားကာကြယ္ေရးႏွင့္ လုံၿခံဳေရးေကာင္စီ၏ ေထာက္ခံခ်က္ႏွင့္ အညီ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ေပးပုိင္ခြင့္ရွိသည္။” ဟုျပ႒ာန္းခ်က္အရ အေထြေထြလြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ေပးရန္ လုိအပ္ပါသည္။ လႊတ္ေတာ္အသီးသီးတြင္ တက္ေရာက္ၾကမည့္ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္္စားလွယ္အသီးသီးကလည္း မျဖစ္မေန ေတာင္းဆို ဆႏၵျပဳၾကရန္ အထူးလုိအပ္ပါသည္။
ပုဒ္မ ၄၀၉ တြင္“ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္သည္ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းသည့္ လုိအပ္ေသာဥပေဒမ်ားကို ျပ႒ာန္း ရမည္။”ဟုျပ႒ာန္းခ်က္အရ “ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားမွတ္ပုံတင္ျခင္းဥပေဒ” တရပ္ တည္ရွိပါသည္။ ထိုဥပေဒ၏ အားနည္းခ်က္ အားသာခ်က္ မ်ားကို စနစ္တက်ေလ့လာၿပီး ျပည္္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္အတြင္း ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္ အသစ္ျပန္လည္ ျပ႒ာန္းရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ပုဂၢိဳလ္ တဦးခ်င္းစီ၏ ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိ တုိင္းျပည္တာ၀န္ကုိ ထမ္းရြက္ႏိုင္ရန္ အေရးႀကီးသကဲ့သို႕ ႏုိင္ငံေရးပါတီတရပ္အေနျဖင့္လည္း ႏုိင္ငံ၏ အမ်ိဳးသားေရးတာ၀န္ကုိ ဦးေဆာင္ဦးရြက္ျပဳႏိုင္ရန္မွာ အေရးႀကီးသည့္အတြက္ ပါတီတုိင္း၏ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ရပ္တည္လႈပ္ရွား ပုိင္ခြင့္ကို အာမခံေပးႏုိင္ရပါမည္။
ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားမွတ္ပုံတင္ျခင္း ဥပေဒ ပုဒ္မ ၄ (က)တြင္ “ပါတီတည္ေထာင္လုိသူမ်ားသည္ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားႏွင့္ ကုိက္ညီရမည္-(က) ႏုိင္ငံသား၊ ဧည့္ႏိုင္ငံသား၊ ႏုိင္ငံသားျပဳခြင့္ရသူ သုိ႕မဟုတ္ ယာယီသက္ေသခံလက္မွတ္ ကိုင္ေဆာင္ထားသူ ျဖစ္ျခင္း ”ဟုေဖာ္ျပထားခ်က္တြင္ ပါတီ တည္ေထာင္လုိသူမ်ားသည္ ႏုိင္ငံသား သာလွ်င္ျဖစ္သင့္ပါသည္။
ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား မွတ္ပုံတင္ျခင္း ဥပေဒ ပုဒ္မ ၂ (င) တြင္ “ပါတီဆုိသည္မွာ ျပည္ေထာင္စု တစ္၀န္းလုံးတြင္ ျဖစ္ေစ၊ တုိင္း ေဒသႀကီး သို႕မဟုတ္ ျပည္နယ္တစ္ခု အတြင္း၌သာျဖစ္ေစ စည္းရုံးေဆာင္ရြက္သည့္ ႏိုင္ငံေရးပါတီကို ဆိုလိုသည္။ ယင္းစကားရပ္တြင္ ပါတီ၏ ပါတီအဖြဲ႕ခြဲ အဆင့္ဆင့္လည္း ပါ၀င္သည္။”ဟု ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ပါတီအားလုံးကို ၎တို႕၏ဆႏၵႏွင့္အညီ တႏိုင္ငံလုံးတြင္ ႀကိဳက္ရာေဒသတြင္ စည္းရုံးေဆာင္ရြက္ခြင့္ ေပးသင့္ပါသည္။ ေကာ္မရွင္က သတ္မွတ္ေပးျခင္းမ်ိဳး မျဖစ္သင့္ပါ။ ပါတီစုံ စနစ္က်င့္သုံး သည့္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ၌ National Party သတ္မွတ္ရာတြင္ တႏိုင္္ငံလုံးရရွိေသာ လူထုမဲဆႏၵ ရာခုိင္ႏႈန္း၊ အစုိးရဖြဲ႕စည္းႏိုင္သည့္ ျပည္နယ္ အေရအတြက္၊ လႊတ္ေတာ္တြင္ရရွိထားေသာ အမတ္ဦးေရ စသည္တုိ႕ အေပၚတြင္ အေျခခံသတ္မွတ္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ပါတီတိုင္း ၎တို႕ဆႏၵအရ ေဒသဆုိင္ရာ ႏိုင္္ငံေရး လုပ္ခ်င္လုပ္မည္။ တႏုိင္ငံလုံးတြင္ (National Party)အျဖစ္ လႈပ္ရွား ေဆာင္ရြက္ျခင္း လုပ္ခ်င္လုပ္မည္။ ၎င္းကိစၥမွာ သက္ဆိုင္ရာပါတီေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ပါတီ၀င္မ်ား၏သေဘာသာျဖစ္သင့္ပါသည္။ လုပ္ႏုိင္လွ်င္ တေျဖးေျဖး တႏုိင္္ငံလုံး ကုိယ္စားျပဳႏုိင္သည့္ပါတီ၊ အာဏာရပါတီ ျဖစ္လာမည္သာျဖစ္သည္။ ဤကဲ့သုိ႕ ပါတီမ်ား၏ လြတ္လပ္ခြင့္ကုိ အာမခံေပးသင့္ပါသည္။
ပါတီမွတ္ပုံတင္ျခင္းဥပေဒပုဒ္မ ၁၈ တြင္ “ ပါတီတစ္ခု၏ စာရင္းမ်ားကို စစ္ေဆးရန္လုိအပ္လွ်င္ ေကာ္မရွင္က စစ္ေဆး ႏုိင္္သည္။ေကာ္မရွင္ အဖြဲ႕ခြဲ အဆင့္ဆင့္အားလည္း စစ္ေဆးေစႏုိင္သည္။ယင္းသုိ႕ စစ္ေဆးရာတြင္ ေကာ္မရွင္ သို႕မဟုတ္ ေကာ္မရွင္ အဖြဲ႕ခြဲသည္ အစုိးရဌာန၊ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားထံမွ အကူအညီ ရယူႏုိင္သည္။“ ဟု ေဖာ္ျပထားခ်က္မွာ ေကာ္မရွင္သည္ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၏ လြတ္လပ္မႈကို ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ရာ ေရာက္ပါသည္။ အစုိးရဖြဲ႕ႏုိင္သည့္ ပါတီတရပ္က တျခားပါတီမ်ားကုိ စာရင္းစစ္ေဆးခြင့္ေပးျခင္း မွာ တရားမွ်တမႈ၊ လြတ္လပ္မႈတို႕ကုိ မ်က္ကြယ္ျပဳရာေရာက္ေစပါသည္။
ပါတီမွတ္ပုံတင္ျခင္း ဥပေဒပုဒ္မ ၂၀ တြင္ “ဤဥပေဒပါ ျပ႒ာန္းခ်က္္မ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍-
(က) ေကာ္မရွင္၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္သည္ အၿပီးအျပတ္ျဖစ္ေစရမည္။
(ခ) မည္သည့္ တရားရုံးတြင္မွ် တရားစြဲဆိုပုိင္ခြင့္ မရွိေစရ” ဟုေဖာ္ျပခ်က္မွာ မည္္သုိ႕ေသာ ကုစားခြင့္၊ သက္သာခြင့္ ကိုမွ် မည္သည့္နည္းႏွင့္မွ် ရယူျခင္း မျပဳႏုိင္ ေတာ့ပါ။ အထက္တရားရုံး အဆင့္ဆင့္သို႕ အယူခံခြင့္ဆိုသည့္ အခြင့္အေရးကို ဤျပ႒ာန္းခ်က္ျဖင့္ ရုပ္သိမ္းလိုက္ျခင္္း ျဖစ္ေနပါသည္။ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာ ခုံရုံး၏ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ပုဒ္မ ၃၂၃ ႏွင့္ ပုဒ္မ ၃၂၄ တို႕ကို မ်က္ကြယ္ျပဳ ဆန္႕က်င္ရာ ေရာက္ေနပါသျဖင့္ ဤပုဒ္မကို ပယ္ဖ်က္သင့္ပါသည္။ ပုံမွန္တရားစီရင္ေရးစနစ္ (Judicial System) ႏွင့္ တသီးတျခား ကင္းကြားသြားရန္ ျပ႒ာန္းထားခ်က္မ်ိဳးကုိ မျပ႒ာန္းသင့္ပါ။
သို႕ျဖစ္ပါ၍ ႏုိင္္ငံေရးပါတီမ်ား၏ ရပ္တည္ပုိင္ခြင့္၊ လြတ္လပ္ခြင့္ကုိ အခိုင္အမာ အာမခံႏုိင္မည့္ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားဆုိင္ရာ ဥပေဒအသစ္တရပ္ကို ျပ႒ာန္းႏိုင္မွသာလွ်င္ အေျခခံမူ ပုဒ္မ ၆(ဃ)ပါ ပါတီစုံဒီမိုကေရစီစနစ္ အခိုင္အမာ ထြန္းကားလာႏိုင္ရန္ ေတာင္း ဆုိအပ္ပါသည္။
ဦးမ်ိဳး (ဥပေဒ)