ဥပေဒကိုလက္ေတြ႔က်င့္သံုးေဆာင္ရြက္ျခင္း

   ဥပေဒကိုလက္ေတြ႔က်င့္သံုးေဆာင္ရြက္ျခင္း   Enforcement of Law

      

လူတို့၏ယဥ္ေက်းမႈမ်ား ထြန္းကားလာသည္နွင့္အတူလိုက္၍ ဥပေဒစနစ္မ်ားနွင့္ ဥပေဒ မ်ားလည္း ေပၚေပါက္ခဲ့ေပသည္။ နိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး နွင့္ လူမူေရးအေျခအေနအမို်းမို်းေအာက္၌ လိုက္ေလွ်ာညီေထြရိွမည့္ ဥပေဒအမို်းမို်းကို လူသားတို့ျုပလုပ္ျပဌာန္းခဲ့ၾကေပသည္။ မည္သို့ပင္ ဥပေဒစနစ္မ်ားကဲြျပားေစကာမူ၊ ဥပေဒ အမို်းမို်းကဲြျပားေစကာမူ ဥပေဒတခုျဖစ္ရန္အတြက္လိုအပ္ေသာ အေျခခံအဂၤါရပ္မ်ားရိွရန္လိုပါသည္။ ထိုအေျခခံ အဂၤါရပ္မ်ားျပည့္စံုနိုင္သမွ် ျပည့္စံုေလေလ ဥပေဒ၏ေလးနက္မႈပိုရိွေလျဖစ္သည္။ တနည္းအားျဖင့္ဆိုလွ်င္ ဥပေဒ၏အေျခခံအဂၤါရပ္မ်ားျပည့္စံု နိုင္သမွ် ျပည့္စံုသည္နွင့္အမွ် ဥပေဒကိုလက္ေတြ႔ က်င့္သံုးေဆာင္ရြက္ အေကာင္အထည္ေဖၚရာတြင္ ထိေရာက္ပီျပင္မႈရိွသည္ကို ေတြ႔ရမည္ျဖစ္ေပသည္။

          ဥပေဒမ်ားကိုမည္သူေတြက မည္သို့မည္ပံုျုပလုပ္၍ မည္သူေတြကို မည္သို့မည္ပံုလိုက္နာေစသည္ကို ခဲြျခမ္းစိတ္ျဖာၾကည့္လွ်င္ ဥပေဒျပဳပိုင္ခြင့္ရိွေသာ အာဏာပိုင္အဖဲြ႔အစည္းတရပ္ရပ္က စည္းေနွာင္အားရိွေသာ ျပဌာန္းခ်က္ (ဥပေဒ) မ်ားကိုျုပလုပ္၍ ယင္းဥပေဒမ်ားသက္၀င္လႈပ္ရွားေစမည့္ အစီအမံမ်ားျဖင့္ သက္ဆိုင္ရာ လူထု၊ လူတန္းစား (သို့) နိုင္ငံသားမ်ားကို လိုက္နာေစျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႔ရမည္ျဖစ္ေပသည္။

၂ - ၂ - ၁၊၊  ဥပေဒျပဴပိုင္ခြင့္ရိွေသာ အဖဲြအစည္း  (Legislative body)

      နိုင္ငံတနိုင္ငံတြင္ အခု်ပ္အျခာအာဏာႀကီး (၃) ရပ္ျဖစ္သည့္ ဥပေဒျပဳအာဏာ၊  အုပ္ခု်ပ္ေရးအာဏာနွင့္ တရားစီရင္ေရးအာဏာ တို့အနက္ ဥပေဒျပဳအာဏာသည္ အေရးၾကီးဆံုးအာဏာ တခုျဖစ္သည္။ ထိုဥပေဒျပဳအာဏာျဖင့္ ဥပေဒမ်ားကို ေရးဆဲြျပဌာန္းျပီးမွသာလွ်င္ အုပ္ခု်ပ္ေရး၊ တရား စီရင္ေရးစသည့္ လုပ္ငန္း ေဆာင္တာမ်ားကို လုပ္ကိုင္နိုင္မည္ျဖစ္သည္။ တနည္းအားျဖင့္ နိုင္ငံေတာ္သည္ မိမိမူ၀ါဒလမ္းစဥ္နွင့္အညီ ျပည္သူတရပ္လံုးအား ထိန္းခူ်ပ္ကြပ္ကဲနိုင္ရန္အတြက္ သင့္ေလွ်ာ္သည့္ ဥပေဒမ်ားကို ေရးဆဲြျပဌာန္းရမည္ ျဖစ္သည္။

          ၁၉၄၇ ခုနွစ္ ျမန္မာနိုင္ငံဖဲြ႔စည္းအုပ္ခု်ပ္ပံု အေျခခံဥပေဒအရ ဥပေဒဆိုေသာစကားရပ္ကို ေဖၚျပျခင္းမွာ ပါလီမန္ (သို႔) ဥပေဒျပဳရန္ အခြင့္အာဏာအျပည့္အ၀ရိွေသာ အာဏာပိုင္အဖဲြ႔ကျပဌာန္းေသာ အက္ဥပေဒကို ဆိုလိုသည္ဟု တရားရံုးကထုတ္ေဖၚခဲ့သည္။  အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု၏ ဥပေဒျပဳမႈအာဏာသည္ အထက္ လႊတ္ေတာ္ (Senate) နွင့္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ (House of Representative) တို့ပါ၀င္ေသာ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု၏ကြန္ဂရက္ (Congress) တြင္ တည္သည္ ဟု ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒတြင္ ျပဌာန္းထားပါသည္။

ဥပေဒျပဳပိုင္ခြင့္ရိွေသာအဖဲြ႔အစည္းအား နိုင္ငံအသီးသီးတြင္ အမည္နာမအမို်းမို်းျဖင့္ ေခၚေ၀ၚၾကသည္။ မည္သို့ ပင္ေခၚေ၀ၚေစကာမူ ဥပေဒျပဳခြင့္အာဏာရိွသည့္ အဖဲြ႔အစည္းသည္ ျပည္သူလူထုမွ မိမိတို့စိတ္ႀကဳိက္ မဲဆနၵျဖင့္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္လိုက္ေသာ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားပါ၀င္ေသာ ဥပေဒျပဳပိုင္ခြင့္ရိွသည့္ အဖဲြ႔အစည္းမွ ဥပေဒကို ေရးဆဲြျခင္းျဖင့္ ျပည္သူ၏ဆနၵအရ ဥပေဒကိုေရးဆဲြရျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္းေပၚလြင္ေပသည္။ ဥပေဒျပဳခြင့္အာဏာ သည္ ျပည္သူ၏လက္ထဲတြင္ရိွသည္ဆိုသည့္ သေဘာပင္ျဖစ္သည္၊၊

 ဥပေဒျပဳပိုင္ခြင့္ရိွေသာ အဖဲြ့အစည္းမ်ား၏ သမိုင္းေၾကာင္းကို သံုးသပ္ၾကည္မည္ဆိုပါက ဒီမိုကေရစီ ဟူေသာ ေ၀ါဟာရကိုစတင္၍ ထင္ရွားေစခဲ့ေသာ ဂရိစစ္သူၾကီး ေပရီကလီ   ေခတ္၌ ေပၚထြန္းလာခဲ့ေသာ ေအသင္ ၿမဳိ့ျပနိုင္ငံ၌ လူထုေကာင္စီသည္ ဥပေဒျပဳခြင့္ရိွသည့္ အဖဲြ႔အစည္းပင္ျဖစ္သည္။ လူထုေကာင္စီတြင္ ေအသင္ၿမဳိ့ျပ နိုင္ငံရ ိွလူမို်းနြယ္စုဆယ္စုမွ တစုလွ်င္ကိုယ္စားလွယ္ (၅၀) က်စိီ ေရြးခ်ယ္၍ စုစုေပါင္းကိုယ္စားလွယ္ (၅၀၀) ပါ ၀င္ေလသည္။ ၎ေကာင္စိီသည္ အဓိကအားျဖင့္ ေအသင္ၿမဳိ့ျပနိုင္ငံ၏ ဖဲြ႔စည္းအုပ္ခု်ပ္ပံုဥပေဒမ်ား၊ တရားဥပေဒ မ်ားကို အျမဲတမ္းဆန္းစစ္ကာ ဥပေဒအေဟာင္းမ်ားကိုရုပ္သိမ္းျခင္း၊ ျပင္ဆင္ျခင္း၊ အသစ္္သတ္မွတ္ျခင္းစသည္ တို့ကိုျပဳလုပ္သည္။ ၎ေကာင္စီသည္ ဥပေဒျပဳျခင္းအျပင္၊ အုပ္ခု်ပ္ေရးလုပ္ငန္းနွင့္ တရားစိီရင္ေရး လုပ္ငန္း၌ လည္း ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ကြပ္ကဲပိုင္ခြင့္ရိွသည္။

သို့ရာတြင္လူထုေကာင္စီသည္ အခု်ပ္အျခာအာဏာပိုင္အဖဲြ႔ျဖစ္ေသာ္လည္း အေရးၾကီးေသာ လုပ္ငန္းဟူသမွ် တို့ကို လူထုအစည္းအေ၀းၾကီးသို့ အျမဲတင္ျပ၍ ထိုလူထုအစည္းအေ၀းၾကီးတြင္ လူထု၏ေထာက္ခံအတည္ျပဳမႈ ကို ရယူျပီးမွသာလုပ္ငန္းကို အေကာင္အထည္ေဖၚရသည္။ ဒီမိုကေရစီ ထြန္းကားခါစအခိ်န္ ျဖစ္လင့္ကစား လူထုေကာင္စီသည္ ၿမိဳ႔ျပနိုင္ငံ၏ အေရးၾကီးဆံုးေသာလုပ္ငန္းျဖစ္သည့္ တနိုင္ငံနွင့္တနိုင္ငံ စစ္ေၾကညာျခင္း၊ စစ္ေျပျငိမ္းျခင္း၊ မဟာမိတ္စာခု်ပ္ခု်ပ္ဆိုျခင္း၊ အခြန္ေကာက္ျခင္းနွင့္ အေထြေထြဥပေဒမ်ားကို ျပဳျပင္မြမ္းမံ ျပဌာန္းျခင္္းစေသာ ကိစၥအရပ္ရပ္တို့ကို လူထုအစည္းအေ၀းၾကီးသို့ အတည္္ျုပေထာက္ခံရန္ တင္ျပျပီးမွသာ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရိွသည္။ လူထုဆနၵအရ အတည္ျုပျပီးေသာ လုပ္ငန္းဟူသမွ်တို့ကို လူထုေကာင္စီသည္ ျပည္သူ တရပ္လံုး၏ကိုယ္စား မိမိ၏အမည္နာမကိုသံုးစဲြ၍ လုပ္ေဆာင္ရသည္။ ထို့ေၾကာင့္ ထိုေခတ္ထိုအခါသမယက ဂရိနိုင္ငံ၏ ဥပေဒျုပပိုင္ခြင့္ရိွသည့္ လူထုေကာင္စီသည္ ဒီမိုကေရစီအေပၚအေျခခံျပီး အုပ္ခု်ပ္စီမံခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႔ရေပသည္။

ဘီစီ (၈) ရာစုခန့္၌ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ စပါတာၿမဳိ့ျပနိုင္ငံတြင္ အရြယ္ေရာက္ျပီးစ စပါတန္ ေယာက္ကၤ်ားအားလံုး ပါ၀င္သည့္ အာပဲလား ေခၚ ျပည္သူ့လႊတ္ေတာ္တရပ္္ရိွျပီး ထိုလႊတ္ေတာ္က ၿမဳိ့ျပနိုင္ငံ၏ အခု်ပ္အခ်ာအာဏာကို ပိုင္ဆိုင္သည္။ သို့ရာတြင္ထိုလႊတ္ေတာ္သည္ ဥပေဒျပဳခြင့္လုပ္ငန္းကို ေဆာင္ရြက္ခြင့္ေပးမထားေခ်။ ဥပေဒျပဳ လုပ္ငန္းရပ္္မ်ားအတြက္ အသက္ (၆၀) ေက်ာ္ သက္ၾကီး၀ါၾကီး (၂၈) ဦးကို ေရြးခ်ယ္ခန့္ထားဖဲြ႔စည္္းေသာ ေရာန္ရွား ေခၚ ဥပေဒျပဳေကာင္စီတရပ္ကို ထားရိွသည္။ ၎ေကာင္စီအား ဥပေဒျပဳခြင့္အာဏာအပ္နွင္း ထားသည္။

ေရာမတို့၏ ဥပေဒျပဳသမိုင္းကိုေလ့လာလွ်င္ ဘီစီ (၅၀၉) ခန့္၌ ေရာမနိုင္ငံကိုသမတနိုင္ငံ (Republic) အျဖစ္ ေျပာင္္းလိုက္သည္မွစ၍ ေျပာင္းလဲလာေသာ အုပ္ခု်ပ္ေရးစနစ္အေပၚ ဥပေဒျပဳမႈ အခန္းက႑သည္လည္း လူတန္းစားကြာဟမႈရိွခဲ့သည္။ ေရာမနိုင္ငံတြင္ အဆင့္ေပါင္းမ်ားစြာ ေက်ာ္ျဖတ္ခဲ့ရသည္။ 

ေရာမကို သမတနိုင္ငံအျဖစ္ ထူေထာင္လိုက္ေသာအခါ ဦးစြာအိမ္ေထာင္စုအလိုက္ စုေ၀းေနထိုင္ၾကေသာ လူမို်းအုပ္စုမွ လူတိုင္းမဲဆနၵေပးနိုင္ေသာ ေကာ္မတီယားကူးရီယားတား ေခၚ ျပည္သူ့လႊတ္ေတာ္ၾကီးကို အခု်ပ္အျခာအာဏာပိုင္အျဖစ္ ဖဲြ႔စည္းတည္ေထာင္ခဲ့ၾကသည္။ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္မွ ကြန္စယ္ (Consul) ေခၚသမတနွစ္ဦးကို မူးမတ္မ်ားထဲမွ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ၾကသည္။ ထိုသမတနွစ္ဦးအျပင္ အုပ္ခု်ပ္ရာ၌ သမတကိုကူညီအၾကံေပးနိုင္ရန္ အမတ္ဦးေရ (၃၀၀) ပါ၀င္ေသာ ဆီးနိတ္ေခၚ အတိုင္ပင္ခံလႊတ္ေတာ္ကိုလည္း ျပည္သူ့လႊတ္ေတာ္မွ ေရြးေကာက္ဖဲြ႔စည္းေစခဲ့သည္။

ေရာမနိုင္ငံသည္ သမတနိုင္ငံျဖစ္လင့္ကစား လူနဲစုျဖစ္ေသာမူးမတ္တို့က အရာရာကို လႊမ္းမိုးခု်ပ္ကိုင္လာၾက သည္။ မူးမတ္တို့သည္ ေကာ္မီတီးယား ဆင္ကူ်ရီးယားတား   ေခၚ အဖဲြ႔တခုဖဲြ႔၍ ဆီးနိတ္လႊတ္ေတာ္ကို လႊမ္းမိုး ေနၾကသကဲ့သို့၊ တရားသူၾကီးမ်ားမွာလည္း မူးမတ္အနြယ္မ်ားျဖစ္ၾက၍ မူးမတ္တို့၏ အကို်းစီးပြားကို ကာကြယ္ ခဲ့ၾကသည္။ ထိုစဥ္က ေရာမတို့၏ ထံုးတမ္းစဥ္လာ ဥပေဒမွာ ေငြရွင္ေၾကးရွင္တို့ကိုသာ အကာအကြယ္ေပး ေသာ ဥပေဒသာျဖစ္သည္။ ထို့ေၾကာင့္ မခံမရပ္နိုင္ေတာ့ေသာ ဆင္းရဲသားမ်ားသည္ ဘီစီ (၅၀၀) ခန့္တြင္ ေကာ္မတီးယား ထရီဘူးတား  ေခၚ လႊတ္ေတာ္တရပ္ကို ဖဲြ႔စည္းကာ မႉးမတ္တို့၏လႊတ္ေတာ္နွင့္ စင္ၿပဳိင္ေထာင္ ခဲ့ၾကသည္။ ထိုသို့လူတန္းစားနွစ္ရပ္သည္ ပဋိပကၡျဖစ္လာခဲ့ရာ၊ ေနာက္ဆံုး၌ ဆင္းရဲသားတို့ ေတာင္းဆိုေသာ အခြင့္အေရးကို လိုက္ေလွ်ာေပးခဲ့ရသည္။  ထိုသို့လူတန္းစားနွစ္ရပ္ ျပန္လည္၍ ပူးေပါင္းလာသျဖင့္ ဆင္းရဲသား တို့၏ အဖဲြ့အစည္းမ်ားသည္လည္း ေရာမနိုင္ငံ၏အုပ္ခု်ပ္ေရးတြင္ အာဏာရရိွလာခဲ့သည္။ ဆင္းရဲသားတို့၏ ေကာ္မတီးယား ထရီဘူးတား လႊတ္ေတာ္သည္ ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္ျဖစ္လာခဲ့သည္၊၊

ဘီစီ ၄၅၄ - တြင္ ဆင္းရဲသားတို့၏ေ တာင္းဆိုခ်က္မ်ားကို လိုက္ေလွ်ာလာရျပီး ခိုင္မာေသာဥပေဒမ်ားကို ျပဌာန္းရန္လိုအပ္လာသျဖင့္ ဆီးနိတ္လႊတ္ေတာ္မွ ေကာ္မရွင္တခုကိုဖဲြ႔စည္းေစကာ ဂရိနိုင္ငံသို့ သြားေရာက္ ေလ့လာေစခဲ့သည္၊၊ ဘီစီ ၄၅၁ - တြင္ ဥပေဒေလ့လာေရးေကာ္္မရွင္ ဂရိနိုင္ငံမွ ျပန္ေရာက္လာေသာအခါ ဆီးနိတ္လႊတ္ေတာ္မွ အဖဲြ႔၀င္ (၁၀) ဦးပါသည့္ ဥပေဒေရးဆဲြေရးေကာ္မတီတရပ္ကို ဖဲြ႔စည္းျပီး (၂) နွစ္တိုင္တိုင္ ေရာမဥပေဒသစ္ကို ေရးဆဲြေစသည္။ ထိုသို့ေရးဆဲြေသာ ေရာမဥပေဒ (၁၂) က်မ္းကို ျပည္သူ့လႊတ္ေတာ္သို့ တင္ျပရာလူအမ်ားကလက္ခံ၍ အတည္ျုပၾကသည္။ ေရာမျပည္သူျပည္သားမ်ားက အညီအညြတ္လက္ခံေသာ ထိုဥပေဒ (၁၂) က်မ္းပါ အခ်က္အလက္မ်ားကို ျပည္သူမ်ားစုေ၀းရာ ဖိုရမ္ ေခၚ ေျမကြက္လပ္ၾကီး၌ လူတိုင္း ဖတ္ရႈနိုင္ရန္ အကၡရာတင္ထားခဲ့ၾကသည္။ အဆိုပါ ေရာမဥပေဒ (၁၂) က်မ္း သည္ ကမၻာ့သမိုင္းတြင္ ပထမ ဦးဆံုးအၾကိမ္ လူသားတို့က အမ်ားဆနၵျဖင့္ စံနစ္တက် ေရးဆဲြျပဌာန္းခဲ့ေသာ ဥပေဒျဖစ္ခဲ့ေပသည္၊၊

အခု်ပ္အျခာအာဏာဟုဆိုရာ၌ ဥပေဒျပဳခြင့္အာဏာသည္ အေရးၾကီးေၾကာင္းေဖၚျပခဲ့ျပီးျဖစ္သည္၊၊ ဥပေဒ ျပဳခြင့္ရိွသည့္အဖဲြ႔အစည္းကို နိုင္ငံမ်ားစြာတို့တြင္ နာမည္အသီးသီးေခၚဆိုရာ၌ ပါလီမန္စံနစ္က်င့္သံုးေသာ နိုင္ငံတြင္ ပါလီမန္ (လႊတ္ေတာ္) သည္ အခု်ပ္္အျခာအာဏာျဖစ္သည္ဟုေခၚၾကသည္။ အေၾကာင္းမွာ ပါလီမန္ သည္္ ဥပေဒထုတ္ျပန္ျခင္းအရာ၌ အခု်ပ္အျခာျဖစ္ျပီး ဥပေဒကိုျပဌာန္းနိုင္ျခင္း၊ ပယ္ဖ်က္နိုင္ျခင္းရိွေသာ ဌာနျဖစ္ သည္။ ၎ဌာနမွတပါး ဥပေဒမ်ားကို မည္သူမွ် ေျပာင္းလဲ၍မရေခ်၊ ၎အျပင္ ထိုဌာန၏ တန္ခိုးအာဏာကို မည္သူတဦး တေယာက္မွ် ဖီဆန္ျခင္းငွာမစြမ္းနိုင္ေသာေၾကာင့္ (သို့) တရားဥပေဒကို မလိုက္နာဘဲမေနရဟု အတင္းအၾကပ္ျပဳနိုင္ေသာေၾကာင့္ (sovereign defacto) အခု်ပ္အျခာအာဏာအစစ္ဟု ေခၚဆိုရေလသည္၊၊

 ယခုေခတ္ကာလတြင္ (sovereign people) ေခၚ အခု်ပ္အျခာျပည္သူဟူ၍ရိွလာသည္။ တိုင္းနိုင္ငံတို့တြင္ နိုင္ငံေရးအရာ၌ ျပည္သူလူထုသည္ အခု်ပ္အျခာဟူ၍ ေခၚဆိုရျခင္းမွာ နိုင္ငံေရး ကိစၥနွင့္ပတ္သက္္၍ ေခၚျခင္း ျဖစ္သည္္။ ဥပေဒကိုထုတ္ျပန္ေသာအစြမ္းသတၱိေၾကာင့္ ေခၚျခင္းမဟုတ္၊ ဥပေဒကိုထုတ္ျပန္သူမ်ားအား ေရြးေကာက္ေပးနိုင္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။

အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ နိုင္ငံသားနွင့္ နိုင္ငံေရးအခြင့္အေရးဆိုင္ရာသေဘာတူစာခု်ပ္  အပိုဒ္ (၂၅) (က) တြင္ နိုင္ငံသားတိုင္းသည္ မည္သည့္ခဲြျခားကန့္သတ္ခ်က္မွ်မရိွေစဘဲ ျပည္သူလူထုေရးရာတြင္ ကိုယ္တိုင္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ လြတ္လပ္စြာေရြးခ်ယ္ထားေသာ မိမိ၏ကိုယ္စားလွယ္ မွတဆင့္ေသာ္လည္းေကာင္း ပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရိွေၾကာင္းျပဌာန္းထားပါသည္။ အခု်ပ္အားျဖင့္ အာဏာရွင္စံနစ္က်င့္သံုးေသာ နိုင္ငံမ်ားမွလဲြ၍ ဒီမိုကေရစီနိုင္ငံမ်ားတြင္ အခု်ပ္အျခာအာဏာသည္ ျပည္သူလူထုထံမွ ဆင္းသက္ရမည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ နိုင္ငံေတာ္၏ အခု်ပ္အျခာအာဏာၾကီး (၃) ရပ္အနက္ အေရးၾကီးဆံုးျဖစ္ေသာ ဥပေဒျပဳခြင့္အာဏာကို ျပည္သူ လူထုကသာက်င့္သံုးေဆာင္ရြက္ရမည္ ျဖစ္ေပသည္။